Tekst Katrien Elen / Illustratie Maria Corte
Een abortuscentrum op de universiteit, is dat eigenlijk logisch? NausikaƤ Martens: āToen de abortuswet er kwam, vond de universiteit vanuit haar vrijzinnige gedachtegoed dat ze abortus moest aanbieden aan de studenten.ā Internationaal is dat vrij uniek. Martens: āIn de meeste landen vindt abortus immers plaats in ziekenhuizen, terwijl in Vlaanderen abortussen voornamelijk in gespecialiseerde centra worden uitgevoerd.ā
Van gesprek tot abortus
NausikaƤ heeft jarenlange ervaring als hulpverlener en kent de Vlaamse context goed. Waarin onderscheidt Dilemma zich nu van andere abortuscentra? āWe zijn veel kleinschaliger,ā zegt ze. āDaardoor kun je bij ons heel snel terecht.ā De behandeling - van de eerste consultatie tot een zuigcurettage of abortuspil na minimum zes dagen bedenktijd - is eigenlijk al twintig jaar overal hetzelfde. NausikaƤ: āDe abortuspil bestaat zelfs even lang als dit centrum.ā
De procedures mogen dan wel onveranderd zijn, hoe zit het met het klimaat? āIn mijn beginjaren zag ik vaak patiĆ«nten die voordien tegen abortus waren,ā vertelt NausikaƤ. āDat hoor ik tegenwoordig veel minder.ā Maar hoewel abortus maatschappelijk veel breder is aanvaard, blijft het toch een ver-van-mijn-bedshow. āHet clichĆ©beeld van de losbandige vrouw die een abortus ondergaat, blijft bestaan. Terwijl Ć©Ć©n op vijf vrouwen in BelgiĆ« ooit een abortus heeft.ā
Het lijkt soms of abortusarts een beroep is waarop je niet trots kunt zijn. Natuurlijk kan dat wel. Het geeft enorm veel voldoening om die vrouwen te helpen.
Lage abortuscijfers
Ook het aantal abortussen, zoān 20.000 per jaar in BelgiĆ«, blijft al vele jaren gelijk. NausikaƤ: āDat cijfer kan niet veel meer dalen, we zitten bij de laagste abortuscijfers ter wereld.ā Een progressief klimaat werkt volgens haar abortus dus niet in de hand: āIntegendeel, in landen waar abortus illegaal is, vinden er net meer ingrepen plaats, vaak omdat anticonceptie daar moeilijker ligt.ā En hoe zit het dan met de mogelijke verlenging van de abortustermijn van 12 naar 18 weken? Zal die verlenging er niet toe leiden dat vrouwen de beslissing voor zich uit zullen schuiven? āNee, helemaal niet,ā zegt NausikaƤ. āAls een vrouw eenmaal de knoop heeft doorgehakt, dan wil ze liefst dat het zo snel mogelijk gebeurt. Niemand gaat opzettelijk wachten. De laatste jaren merk ik trouwens dat vrouwen hier steeds sneller staan.ā
De juiste beslissing?
Of een patiĆ«nte na een consultatie nu kiest voor abortus of niet, voor NausikaƤ blijft het gelijk. āDe beslissing ligt bij de vrouw, het is een ethische kwestie. Sommige politieke partijen suggereren weleens dat wij vrouwen pushen, omdat we anders geen geld krijgen. Dat klopt niet. Het RIZIV betaalt ons niet per abortus, maar per consultatie. Als iemand na een gesprek beslist om zwanger te blijven, kan ik ook denken: ik ben goed bezig.ā Vrouwen die achteraf spijt hebben van hun abortus kent ze niet: āVerdriet wel natuurlijk. Veel vrouwen zeggen: het was de juiste beslissing maar het doet wel pijn.ā
Het moeilijkst vindt NausikaƤ vrouwen die het zo moeilijk hebben dat ze niet willen praten: āDan heb ik het gevoel dat ik niets kan betekenen.ā Botst de beslissing van sommige vrouwen dan nooit met haar geweten? āNee, iedere vrouw zit in een andere context. Als ik luister naar hun verhaal, kan ik meestal wel begrip opbrengen.ā NausikaƤ is overduidelijk een gedreven hulpverlener: āHet lijkt soms of abortusarts een beroep is waarop je niet trots kunt zijn. Natuurlijk kan dat wel. Het geeft enorm veel voldoening om die vrouwen te helpen.ā
BIO
Seksuologe NausikaƤ Martens heeft twintig jaar ervaring als hulpverlener in het abortuscentrum van Gent, daarnaast bouwde ze internationale expertise op als secretaris van FIAPAC, een netwerk dat abortusprofessionals wereldwijd samenbrengt. Sinds ƩƩn jaar coƶrdineert ze VUB-Dilemma.
VUB-DILEMMA
Sinds 2000 kunnen studenten, Vlamingen en Brusselaars bij Dilemma terecht voor een abortus. Het abortuscentrum van de VUB is een campusvoorziening, net zoals het studentenrestaurant of het kinderdagverblijf, en wordt gefinancierd door het RIZIV. Jaarlijks vinden hier zoān 800 abortussen plaats. Slechts 3% van de patiĆ«nten is verbonden aan de VUB, zoān 14% is student, 6% zit nog op de middelbare school.