Tekst: Linda A. Thompson
Rebecca Lefevere: “Met circulariteit stap je af van het vertrouwde lineaire consumptiemodel: kopen, gebruiken en opnieuw weggooien. In plaats daarvan onderzoeken we vanaf het begin wat je achteraf met de aankoop zal kunnen doen: delen, hergebruiken of recycleren. Daarvoor moet je inventief zijn en gewoontes durven omdenken.”
VUB wil klimaatneutraal worden door middel van slim energieverbruik en ook door op het vlak van aankopen en mobiliteit naar een nuluitstoot te evolueren.
Op welke manier gaat de VUB als universiteit zelf aan de slag met circulariteit?
“Duurzaamheid zit in ieder onderdeel van het strategisch plan voor 2030 van onze universiteit. Wij gaan voor radicale duurzaamheid, want onze ambitie is om onze CO2-uitstoot te reduceren en klimaatneutraal te worden. Dat doen we door slim energieverbruik en ook door op het vlak van aankopen en mobiliteit naar een nuluitstoot te evolueren.
In het strategisch plan zijn duurzame, afvalvrije aankopen opgenomen als doelstelling. Circulariteit maakt dus deel uit van ons beleid. Voor aankopen komt het er dus op aan om te gaan voor kringloopprocessen. Je koopt enkel aan wat je nodig hebt, gooit zo weinig mogelijk weg en sluit afval uit. Dat zijn de principes van circulair aankopen.”
Ons paradepaardje is het schrijnwerk voor de renovatie van het Braemgebouw. Het hout gaat langer mee dan het duurde om te groeien en je kan het hergebruiken.
Aan wat voor aankopen moeten we dan denken?
“Ons paradepaardje is de renovatie van het Braemgebouw. Alle schrijnwerk moet er worden vervangen. Daarvoor kiezen we Accoya-hout. Het klinkt tropisch, maar het is een Europees, snelgroeiend dennenhout. Er is geen transcontinentaal scheepstransport voor nodig en omdat het hout biochemisch verduurzaamd is, gaat het langer mee dan het duurde om te groeien. Je kan het hout ook hergebruiken aan het eind van de levensduur van een gebouw. En als dat niet kan omdat het hout bijvoorbeeld te beschadigd is, dan is het biologisch afbreekbaar."
Nog voor je overgaat tot een aankoop, moet je de vraag stellen: moet ik dit product wel aankopen of kan ik het ook huren?
Daarnaast heeft het Green Team van de VUB ook een weggeefmoment georganiseerd voor het meubilair dat zich bevond op de eerste twee verdiepingen van het Braemgebouw. Hierdoor moest het meeste kleine materiaal – de kasten en stoelen – niet worden afgedankt maar kreeg het een tweede leven bij de studenten. Puur hergebruik, zonder afval en zonder dat onze studenten nieuwe meubelen moesten kopen. Enkele bureaus werden ook volledig opgewaardeerd als ‘nearly new office’ door NNOF, een circulair bedrijf uit de Brusselse rand.”
Is circulair aankopen eigenlijk moeilijk?
“Dit is zeker een van de meest complexe uitdagingen die we ooit zijn aangegaan. Als universiteit moeten we namelijk werken binnen de wetgeving overheidsopdrachten. Maar eigenlijk zegt die wetgeving dat je de markt moet bevragen en de opdracht moet gunnen aan de goedkoopste leverancier. Dat is natuurlijk tegenstrijdig want het goedkoopste product is bij wijze van spreken na twee jaar al stuk. Dan ben je vooral niet circulair bezig.
Je moet dus inventief zijn en heel wat opnieuw uitdenken. Nog voor je overgaat tot een aankoop, moet je de vraag stellen: moet ik dit product wel aankopen of kan ik het ook huren? Je moet ook de manier waarop je bestekken schrijft veranderen en omdat dit allemaal zo nieuw is, zijn er nog maar weinig goede voorbeelden. Daarom hebben we ons als universiteit ingeschreven voor de Green Deal Circulair Aankopen van Vlaanderen Circulair, The Shift en Bond Beter Leefmilieu (BBL), een lerend netwerk om samen met andere organisaties te weten te komen hoe je dit best aanpakt.
We willen studenten opleiden tot duurzame wereldburgers.
Waarom is het belangrijk dat een universiteit als VUB circulariteit omarmt?
Als universiteit hebben wij een belangrijke rol in het vormen van de burgers van de toekomst en net zij moeten met de juiste attitudes de maatschappij worden ingestuurd. En een van die attitudes is die van een duurzame wereldburger.
We moeten als universiteit dan ook het goede voorbeeld geven. Je kan als onderwijsinstelling wel zeggen hoe je de dingen zou moeten doen, maar als studenten merken dat hun universiteit zelf niet meedoet, klopt het plaatje niet. Daarom vinden we het zo belangrijk om circulariteit in onze bedrijfsvoering te integreren – hoe complex dat ook mag zijn.
Oproep
Wil je zelf aan de slag met circulariteit? Een bestek opstellen waarin je slim aankoopt? Of heb je misschien een project om de afvalstroom te verminderen? Neem dan zeker contact op met de Kerngroep Duurzaamheid via duurzaamheidsraad@vub.be. Zij helpen je graag verder op weg en kunnen je in contact brengen met de juiste spelers.
Lees meer:
Over het duurzaamheidsbeleid van de VUB
Over het Circular Retrofit Lab: het eerste circulaire renovatieproject in Europa