Behandeling voor melanoom kan een tweede maal werken

 
25 patiënten succesvol herbehandeld
Het klinisch onderzoek (Combi-Rechallenge: NCT02296996) dat werd opgezet en geleid door prof. Bart Neyns werd op 5 maart gepubliceerd in het gezaghebbende medische tijdschrift The Lancet Oncology. In de studie werden 25 patiënten (uit het UZ Brussel en het UZ Gent) met een gevorderd melanoom succesvol herbehandeld met een behandeling die ze voorheen reed hadden gekregen.
 
Alle patiënten waren getroffen door metastasen van een melanoom met een mutatie (moleculair genetische wijziging) in het BRAF-gen op positie V600. Deze patiënten waren initieel succesvol geholpen door een behandeling met doelgerichte medicijnen tegen BRAF en MEK, twee moleculen die de kankercel nodig heeft om te overleven. Hun ziekte werd na verloop van tijd echter weerstandig aan deze behandeling en zij moesten de behandeling stoppen. Professor Bart Neyns merkte occasioneel op dat na verloop van tijd deze medicijnen opnieuw konden aanslaan.
 
Studie over 2 jaar
Gedurende de voorbije 2 jaar voerde het onderzoeksteam van prof. Neyns een klinische studie om na te gaan hoe vaak herbehandeling nuttig kan zijn. Bij 18 van de 25 patiënten bleek dat een herbehandeling met dabrafenib en trametinib (TafinlarTM en MekinistTM; Novartis) de uitzaaiingen van het melanoom kon doen verkleinen. Bij 8 patiënten verkleinde de metastasen zelfs in die mate dat ze een ‘partiële respons’ hadden volgens de RECISTv1.1 criteria.
 
Bij alle patiënten die gunstig reageerden bedroeg de periode tussen de eerste behandeling en herbehandeling minstens 12 weken. Alle patiënten werden in die tussentijd blootgesteld aan immunotherapie, echter zonder voldoende succes.
 
Na 2 weken duidelijkheid
“Deze resultaten zijn erg belangrijk”, verduidelijkt prof. Neyns. “Ze kunnen ons duidelijk maken dat we met redelijke kans op succes nog eens opnieuw kunnen herbehandelen in omstandigheden waar we momenteel geen doeltreffende standaardbehandeling beschikbaar hebben. Bovendien zijn er geen nieuwe veiligheidsproblemen opgemerkt.”
 
Het onderzoeksteam toonde ook aan dat een bloedtest die de aanwezigheid van tumor DNA in het bloed opspoort (BRAF V600mut cfDNA test; Idylla™ ctBRAF Mutation prototype assay on the Idylla™ system [Biocartis]) na 2 weken behandeling reeds kan voorspellen wie zal geholpen zijn met de herbehandeling.
 
Prof. Bart Neyns: “Conceptueel zijn de resultaten erg belangrijk omdat ze bewijzen dat, tenminste voor wat betreft de verworven resistentie aan BRAF-inhibitoren bij behandeling van melanoom, deze resistentie reversibel is na verloop van tijd. Dat is niet het geval voor vele behandelingen in de oncologie en vormt een doorbraak in onze kennis. Het opent mogelijkheden om herbehandeling of intermittente behandeling met BRAF/MEK-inhibitoren te positioneren in nieuwe combinatiestrategieën.”