Vandaag heb ik een verzoeknummer. Ik hoop dat de radio Happy Birthday van Stevie Wonder meermaals zal draaien. Een funky klassieker uit 1981 die nog altijd op menig verjaardagsfeest luid weerklinkt. Happy birthday to you. Weinig mensen letten op de tekst. You know it doesn't make much sense / There ought to be a law against / anyone who takes offense / at a day in your celebration. Zo begint het ogenschijnlijk vrolijke nummer.
Stevie Wonder had in die periode mee z’n schouders gezet onder de campagne om van de verjaardag van burgerrechtenactivist Martin Luther King jr. een nationale feestdag te maken. Happy Birthday zet zijn argumenten op muziek. Toenmalig president Ronald Reagan had er uiteindelijk ook oren naar. De derde maandag van januari is sinds 1986 een officiële feestdag. Vandaag zelfs precies op de dag dat Martin Luther King geboren werd: 15 januari 1929. De moord op King ligt bijna een halve eeuw achter ons.
Hoe zou hij zich op zijn 89ste verjaardag voelen, als hij de droom die hij had zou moeten aftoetsen aan de realiteit van 2018? Hoopvol of verbitterd?
In de VS is er uiteraard sinds de goedkeuring van de Civil Rights Act in 1964 veel veranderd. Er is Obama geweest, we hebben Oprah Winfrey en zovele andere toonaangevende African Americans met invloedrijke functies in de politieke, gerechtelijke en academische wereld, in de media, in de kunst en de literatuur, in ooit zo elitaire sporttakken zoals tennis, en ga zo maar door. Martin Luther King heeft alle reden om minzaam te glimlachen terwijl Stevie Wonder zijn verjaardaglied zingt.
Maar zijn gedachten zullen ook afdwalen naar die andere realiteit. De zwarte bevolking is nog altijd armer, lager opgeleid, slechter gehuisvest dan het Amerikaanse gemiddelde. Zwarten zijn oververtegenwoordigd in de gevangenissen en ondervertegenwoordigd in ’s lands elite. The American Dream blijft voor velen louter een droom, een nare droom zelfs. Bovendien komen oude demonen weer tot leven: van racistisch politiegeweld tot de weer heel aanwezige Ku Klux Klan. Racistische confrontaties bereiken nieuwe dieptepunten zoals in Charlottesville. Een halve eeuw na de Civil Rights Act is een beweging als Black Lives Matter broodnodig.
Bij ons in Europa is het niet noodzakelijk beter. Kijk naar de vluchtelingencrisis en hoe we ermee om gaan. De Chinese dissidente kunstenaar Ai Weiwei, zelf naar Berlijn gevlucht, heeft er pas een indrukwekkende documentaire over gemaakt: Human Flow. Hij brengt de vluchtelingenstroom terug tot zijn essentie: de menselijke waardigheid.
Maar laten we ook kijken naar ons eigen land, naar Brussel en andere grote steden: jongeren met een migratieachtergrond, welke ook, ondervinden nog altijd gelijkaardige obstakels als King in Amerika aankaartte. Als zovelen uitvallen in de maatschappij, dan is er sprake van een structureel probleem en niet van individueel falen.
En hoe moeten mensen met een migratieachtergrond zich in Europa voelen? De kleine Asel was de eerste baby van 2018 in de Oostenrijkse hoofdstad Wenen. In plaats van gelukwensen, kregen Asel en haar ouders een golf van weerzinwekkende haatreacties over zich. De reden? De hoofddoek van mama. De Turkse naam. Welkom in deze wereld, Asel.
Maar laten we er vooral van overtuigd blijven dat het goedkomt. And we all know everything that he stood for time will bring / For in peace our hearts will sing / Thanks to Martin Luther King / Happy birthday to you.