Vandaag is niets meer zoals het was. Scholen zijn dicht. Slechts een beperkt aantal personen mag tegelijkertijd aanwezig zijn in de anders overvolle supermarkt. Personen die rusten op een bankje worden door de politie aangemaand verder te stappen. Jongeren maar eveneens volwassenen mogen niet meer samenkomen in een café, een eethuis of zelfs een park. Een gesprek tussen twee personen kan, maar de afstand tussen hen moet minstens 1,5 meter zijn. Bovenstaande situatieschets toont de gevolgen van de Belgische Corona-maatregelen.
Opiniestuk geschreven door Prof. Dr. Johan Vanderfaeillie, verbonden aan de VUB-faculteit Psychologie en Educatiewetenschappen.
Als gevolg van deze maatregelen moeten ook organisaties uit de jeugdhulp hun werking herdenken. Immers, de gevolgen van de social distancing maatregelen zijn zeer groot voor hun werking. Hoe kunnen jeugdhulpwerkers nog hulp bieden aan gezinnen die ze niet meer mogen bezoeken en waarvan ze minsten 1,5 meter moeten wegblijven? Hoe kan de veiligheid van jongeren blijvend worden gegarandeerd, wanneer het noodzakelijke toezicht nog nauwelijks kan worden uitgeoefend? Hoe kan nog aanklampend worden gewerkt wanneer je als hulpverlener het risico loopt om besmet te worden?
Maar ook voor de betrokken kinderen en jongeren is niets meer zoals het was. Bezoekjes en weekendverblijf bij de ouders zijn voor kinderen en jongeren in pleegzorg of de residentiële niet meer mogelijk. Verjaardagen worden in de instelling gevierd, vaak in afwezigheid van betekenisvolle figuren. In een aantal situaties is een versnelde terugkeer naar huis georganiseerd. Dit zijn risicovolle situaties. Het kan goed aflopen, maar in enkele gevallen staan de jongeren na een aantal dagen weer aan de deur van de voorziening met de vraag om terug te worden opgenomen.
Skype of Zoomgesprekken kunnen het gemis van aanwezigheid en warmte nooit goedmaken. Vertraging op de lijn en stilstaande beelden tonen ons ieder moment dat deze bijeenkomst slechts een imperfecte imitatie is van een echte ontmoeting.
Kan uit deze Corona-crisis iets geleerd worden of leggen de Corona-maatregelen vooral de zwakheden van het systeem bloot? Het is zeker dat de maatregelen verdriet veroorzaken voor de betrokken kinderen en ouders. Skype of Zoomgesprekken kunnen het gemis van aanwezigheid en warmte nooit goedmaken. Vertraging op de lijn en stilstaande beelden tonen ons ieder moment dat deze bijeenkomst slechts een imperfecte imitatie is van een echte ontmoeting. Ook ongerustheid over de veiligheid van kinderen en jongeren in de thuissituatie, kan niet helemaal worden weggenomen op digitale wijze. Wat is immers de betekenis van een telefoon die niet wordt opgenomen, of een skypegesprek dat wordt afgebroken? Een toevallig gemiste telefoonoproep en internetprobleem, of een crisis? Skype, zoom maar eveneens een wandeling buiten ontnemen je als hulpverlener de mogelijkheid om letterlijk nog inzicht te hebben in wat er in huis gebeurt.
Echter, hulpverleners worden nu gedwongen om elektronisch te vergaderen. Hier kan efficiëntiewinst worden gerealiseerd omdat ze zich niet meer hoeven te verplaatsen. Nieuwe (on-line) manieren van begeleiden worden noodgedwongen gebruikt waardoor hun reële waarde kan worden ingeschat en het (niet-)gebruik niet meer berust op vooroordelen ten aanzien van deze hulpverleningsvormen. Kortom, zoals altijd houdt een crisis naast een gevaar ook heel wat kansen in. Laat ze ons met beide handen grijpen.