Een team van onderzoekers van de Vrije Universiteit Brussel (VUB), de Université Libre de Bruxelles (ULB), ETH Zurich en WSL Birmensdorf stelt in recent gepubliceerd onderzoek vast dat de klimaatverandering voor een snellere verdwijning van meteorieten in Antarctica zorgt. Doorgaans vinden wetenschappers die meteorieten op het Zuidpoolijs, maar door de opwarming van de aarde zakken ze sneller dan voordien naar beneden door het ijs en worden ze onvindbaar. Er is dringend een internationale en gecoördineerde actie nodig, luiden de wetenschappers de alarmbel.
Meteorieten zijn dragers van belangrijke informatie over het zonnestelsel. Ze zijn daarom essentiële archieven voor onderzoek.
“Meteorieten zijn unieke monsters van buitenaardse lichamen die meer vertellen over het ontstaan en de evolutie van het zonnestelsel”, aldus Harry Zekollari, hoofddocent glaciologie aan de VUB. “Ze helpen om de evolutie van leven op aarde of de vorming van de maan beter te begrijpen.”
Meer dan 60% van alle meteorieten wordt op Antarctica gevonden. De kleine, donkere stenen liggen door de stroming van het ijs in heel specifieke gebieden aan oppervlakte op het ijs. Daardoor zijn ze relatief makkelijk met het oog waar te nemen en dus ook makkelijker te vinden. Naar schatting liggen er minstens 300.000 meteorieten op de Antarctische ijskap.
“De typische zwarte kleur van een meteoriet neemt meer zonnestraling op dan het ijs waarop het ligt”, zegt Veronica Tollenaar, doctoraatsonderzoeker van het Laboratorium voor Glaciologie (GLACIOL, ULB) en academisch medewerkster aan de VUB. “Als de steen opwarmt, kan die mogelijk ook het ijs errond opwarmen. De meteoriet boort daardoor een soort gat en graaft zichzelf in de ijskap in. De steen verdwijnt van het oppervlak, waardoor hij onvindbaar wordt.”
Het probleem wordt jaar na jaar groter. Jaarlijks gaan ongeveer 5.000 meteorieten verloren. Als de temperaturen toenemen, kunnen tot 75 procent van alle meteorieten verloren gaan tegen het einde van de eeuw. Het is daarom essentieel om grootschalige internationale inspanningen te voeren om de meteorieten te verzamelen.
Aangezien Antarctica een gigantisch gebied is, moeten we het gericht afspeuren”, aldus Zekollari. Tollenaar vult aan: “Voor ons onderzoek gebruikten we artificiële intelligentie om een breed scala aan continentbrede satellietobservaties en klimaatmodelprojecties te combineren. De verzamelde data verdeelden we in hotspots, problematische gebieden waar we het grootste deel van de meteorieten kwijtgeraken. We hopen hiermee de volgende jaren internationale missies te coördineren om gericht meteorieten te verzamelen”.
De studie verscheen in Nature Climate Change en is hier te lezen.